Gedurende die afgelope dekades is verhoogde aandag geskenk aan die idee van volhoubare ontwikkeling en spesifiek aan volhoubare landboupraktyke. Studies gedurende die sewentigs, tagtigs en negentigs wys daarop dat verskeie hulpbronbeperkte boere lae eksterne inset, volhoubare praktyke be-oefen het na aanleiding van hulle hulpbronbeperkte status. Nieteenstaande hierdie boere se stand van sake het hulle nietemin standhoudende praktyke ontwikkel wat hulle in staat gestel het om selfs die moeilikste omstandighede te oorleef. Daar was geglo dat deur van hulle plaaslike praktyke en die daarmee saamgaande kennis, bekend as Inheemse Tegniese Kennis onder konvensionele wetenskaplikes, te begryp, dit landbou-ontwikkelingswerkers kan voorsien van ‘n beter begrip rakende, hoe om standhoudende landbou-ontwikkeling te bereik. Hierdie bewustheid sal die optimale en volhoubare gebruik van plaaslike lewens- en huishoudingsbronne verseker. As gevolg van hierdie belangstelling is ‘n hele aantal komplimenterende navorsingsmetodes ontwikkel om inheemse kennis in te win en op te teken. Verskeie van hierdie metodes val binne die deelnemende navorsings-paradigma van die Geesteswetenskappe. Deur gebruik te maak van een van die vroeëre aanvullende metodes, Rapid Rural Appraisal (RRA), lê die waarde van RRA daarin dat dit ‘n metode is om inheemse kennis in te samel rakende die plaaslike verbouïng en gebruik van inheemse groentes in ‘n wyk in Uganda. Die basiese RRA tegnieke word omskryf asook die posisie van RRA binne die deelnemende navorsings paradigma en dan word daar aangedui dat die metode heel moontlik ‘n lae-middelposisie het wanneer dit geplaas word in terme van ‘n kontinuüm van deelname. In hierdie studie het die metode dit moontlik gemaak om inligting in te win wat verband hou met die konteks waarbinne landbou be-oefen is in die wyk; spesifiek wat produksie en die gebruik van plante, bekend as inheemse groentes, aanbetref. Terselfdertyd het die tegnieke ‘n breër begrip daargestel van inheemse kennis rakende die produksie, daarmee saamgaande praktyke en plaaslike menings, sowel as die gebruik van inheemse groentes in die wyk. Hierdie inligting het ingesluit die tegniese en sosio-kulturele inligting en aangedui dat inheemse kennis nie net oor tegniese kennis handel nie. In die pas afgelope jare het die debat ontstaan rakende die waarde, gebruik en misbruik van inheemse kennis. Die debat het die vermoë van die verskeie deelnemende komplimentêre metodes om akkuraat hierdie kennis in te win en op te skryf, bevraagteken. Een van die hoof bekommernisse is dat die meeste van hierdie metodes, soos die verbonde aan kwalitatiewe en kwantitatiewe paradigmas, daarna neig om inherent bevooroordeeld te wees wat hulle van hul waarde laat verminder. ‘n Refleksie op die gebruik van RRA in die Uganda-studie wys daarop dat dit onderhewig was aan ‘n aantal kontekstuele beperkings naamlik: die aanname en hantering van inheemse kennis as ‘n inventaris van kennis wat netjies omgeskakel kan word in wetenskaplike katagorisering; onbewustheid van die mags-onewewigtigheid interaksies waarbinne kennis ingewin word; die gevolge van plaaslike magstryde op die insameling van kennis; die effek wat die teenwoordigheid van navorsers tydens die proses van kennis insameling het op die resultaatgewende kennis, die relevansie van tyd, tydsberekening en plek waar kennis ingewin word; en die effek wat plaaslike sosiale verskille, soos geslag, ouderdom, rykdom, klas, ens. het op wie toegang het tot watter soort van kennis. Meer onlangs ontwikkelde en verfynde metodes soos Participatory Rural Appraisal (PRA) en Participtory Technology Development (PTD) sluit van die tegnieke en strategieë in wat sommige van hierdie beperkings oorkom. Maar sommige van hierdie metodes is gereëld onderworpe aan soortgelyke beperkings, gegewe die konteks waarbinne dit gebruik word. In die finale analise is die gebruik van die RRA metode in Uganda beskou as ‘n bruikbare tegniek vir die insameling van kontekstuele data en inheemse kennis, gegewe die omstandighede waarbinne dit gebruik is. Hierdie omstandighede sluit in, finansiele beperkings, ‘n gebrek aan vaardigheid met die komplimentêre metodes binne die navorsingspan, onvoldoende tyd en ander bronne. Hierdie hindernisse is algemeen in verskeie landbouontwikkelingskontekste. Gebasseer op die resultate van die studie word aanbeveel dat waar omstandighede hul daartoe leen, deelnemende metodes soos PRA en PTD, gebruik moet word. Maar gebruikers moet daarvan bewus bly dat hierdie metodes kan ly aan kontekstuele tekortkomings indien hulle nie met sorg gebruik word en daar nie gereeld oor die gebruik daarvan gereflekteer word nie. Ten spyte van ‘n aantal tekortkomminge het die gebruik van die RRA metode aangewys dat dit ‘n toespaslike metode binne ‘n sekere konteks is. Dit het ook aangewys dat inheemse kennis uiters belangrik is vir landbouontwikkeling, maar dat sorg gedra moet word rakende hoe dit ingewin, verstaan, opgeskryf en daarna gebruik word. Die data wat ingewin is deur middel van die RRA metode het voorlopige refleksies moontlik gemaak rakende die huidige begrip van inheemse kennis. Hierdie was refleksies op die volgende: dit is ‘n stelsel van kennis, dit ontstaan in en is eksklusief aan ‘n spesifieke gebied, dit het die vermoë om kennis in te sluit wat in ander gebiede ontwikkel is, en dit is diep ingeweef in die konteks waarbinne dit ontwikkel is. Ten slotte ‘n hele aantal moontlike areas vir toekomstige navorsing rakende inheemse kennis en deelnemende metodes is geidentifiseer wat ons in staat sal stel om ‘n beter begrip te ontwikkel van die waarde van deelnemende metodes en die belangrikheid van inheemse kennis.

Terug na bo